Month: November 2021

Պ․42

Պարապմունք 42.
Թեմա՝ Ամբողջ թվերի գումարման օրենքները:

Տեսական նյութ

Բնական և կոտորակային թվերի գումարման ձեզ հայտնի տեղափոխական և զուգորդական օրենքները ճիշտ են նաև ամբողջ թվերի համար։

Տեղափոխական օրենք

Երկու ամբողջ թվերի գումարը գումարելիների տեղերը փոխա-

նակելիս մնում է նույնը։

Թվերի փոխարեն գործածելով տառերը՝ այս օրենքը կարելի է գրի 

առնել հետևյալ կերպ.

                                         a + b = b + a։
օրինակ՝ -2+(+8)=+8+(-2)

Զուգորդական օրենք

Եթե երկու ամբողջ թվերի գումարին ավելացվում է մի երրորդ 

ամբողջ թիվ, արդյունքը հավասար է այն ամբողջ թվին, որը 

ստացվում է առաջին թվին երկրորդ և երրորդ թվերի գումարն 

ավելացնելիս.

                                   (a + b) + c = a + (b + c)։
Օրինակ՝ (-10+6)+4=-10+(6+4)
Առաջադրանքներ

  1. 5+798+35=838

(723+59)+17=889

357+48+13=418

488+(596+12)=1096

2. -5+(23) =-23+(-5)

48+(-36)=-(-36)+48

-25+16=16+(-25)

-8+(18+(-7))=(-8+18)+(-7)

3. Ամբողջ թվերի զույգի համար ստուգե՛ք գումարման տեղափո-

խական օրենքի ճշտությունը.

ա) –9, –1
Օրինակ՝ -9+(-1)=-10;    (-1)+(-9)=-10
գ) +8, –10=-18, -10 +8=-18
ե) –13, +14,=-27+14
է) +8, 0,=8,0,+8=8

բ) –3, +7,=-10 +7,-3=-10
դ) –21, +12,=-33,+12,-21=-33
զ) 0, –7,=7,-7,0=7
ը) +1, –4,=-5,-4,+1=-5

4. 56+(-16+7)=(56+(-16))+7

(-52+17)+(-9)=(-52(+17+9))

-13+(-8+25)=(-13+-8)+25))

5.

1.+3

2.-2

3.2

4.-7

6.?????

7) Տասնվեց հարկանի շենքի երկու հարևան մուտքերի վերելակները 

կաgնգնած էին 12-րդ հարկում։ Մի վերելակը նախ բարձրացավ 2 

հարկ, ապա իջավ 5 հարկ։ Մյուս վերելակը նախ իջավ 5 հարկ, 

ապա բարձրացավ 2 հարկ։ Ո՞ր հարկերում կանգնած կլինեն 

վերելակները։

2+2=4

5-4=1

12-1=11

Պատ՝․ 11 հարգում։

Басня

Муравей и Жук

В летнюю пору гулял Муравей по пашне и собирал по зернышку пшеницу и ячмень, чтобы запастись кормом на зиму. Увидал его Жук и посочувствовал, что ему приходится так трудиться даже в такое время года, когда все остальные животные отдыхают от тягот и предаются праздности. Промолчал тогда Муравей; но когда пришла зима и навоз дождями размыло, остался Жук голодным, и пришел он попросить у Муравья корму. Сказал Муравей: «Эх, Жук, кабы ты тогда работал, когда меня трудом попрекал, не пришлось бы тебе теперь сидеть без корму».
Так люди в достатке не задумываются о будущем, а при перемене обстоятельств терпят жестокие бедствия.Галка и Вороны

Одна Галка была ростом больше всех других Галок; и вот, воспылав презрением к своей породе, отправилась она к Воронам и попросилась жить вместе с ними. Но вид ее и голос был Воронам незнаком, и они побили ее и прогнали. Отвергнутая, вернулась она к своим Галкам: но те, негодуя на ее спесь, отказались ее принять. Так и осталась она ни при тех и ни при этих.
Так и с людьми, покидающими отечество для чужих краев: на чужбине их не уважают, а на родине чуждаются.Лев и Медведь

Лев и Медведь затравили молодого Оленя и стали за него драться. Бились они жестоко, пока не потемнело у них в глазах и не упали они наземь полумертвые. Проходила мимо Лисица и увидела, что Лев и Медведь лежат рядом, а между ними – Олень; подхватила Оленя и пошла прочь. А те, не в силах подняться, промолвили: «Несчастные мы! выходит, это для Лисицы мы трудились!»
Басня показывает, что не зря горюют люди, когда видят, что плоды их трудов достаются первому встречному.

Объяснить, какие человеческие пороки или поступки сатирически изображает в ней автор.

3. Проблемные вопросы:

  • Какой художественный прием является основным в баснях?
  • аллегория
  • Как вы понимаете значение термина «аллегория»?
  • Что такое «басенная мораль»?
  • стихотворное или прозаическое литературное произведение нравоучительного, сатирического характера. В конце басни содержится краткое нравоучительное заключение․ 

Приходилось ли вам в жизни встречать людей, похожих на героев басен Эзопа

нет.

Առաջադրանք 1

Առաջադրանք 1Վանի աշխարհակալ տերությունը

Թվարկել Վանի աշխարհակալ տերության ստեղծման պատճառները, հետրանքները:

Վանի տերությունն ունեցել է ամենա մեծ աճը։

Պատմել չորս ծովերի տերության մասին:

Հյուսիսում նրա (Սարդուրի-2 )տիրապետությունը հասնում էր Կուր գետին։

Առաջին անգամ, սեփագիր արձանագրություններում, Արցախը (Ուրտեխի անվամբ) հիշատակում է Սարդուրի 2-ը։

Արևելքում տերության սահմանը, հասնում Էր կասպից ծով։

Իսկ արևմուքում փոքր Ասիա։

Սարդուրի 2-ը հարավում վերագրավեց Բաբելոնյան՝ ամրապնդելով սահմանը միչև Պասից ծոց։

Հարավ-արևմուտքում, տիրեց Դամասկոսի թագավորությանը։

Չորս ծովերի միջև, ստեղծվում է տերություն։

Այսպիսով, Արգիշտի 1-ի և Սրադուրի 2-ի օրոք, Վանի թագավորությունն։

Առաջավոր Ասիաի ամենա ուժեղ պետությունն է։

Complete the sentences with the nouns in brackets. Use the plural. 1. Which Mediterranean beaches are the cleanest? (beach): Որոնք են Միջերկրական անում են առավել մաքուր. 2. Do you like tomatoes? (tomato)Դու սիրում ես լոլիկ 3. How much do children’s shoes cost? (shoe) Որքան արժեք է մանկական կոշիկները: 4. How many lives does a cat have? (life) Ինչքան շատ կյանք ունի կատուն։ 5. Which three cities are the largest in the world? (city) Որ երեք քաղաքներն են ամենա մեծը աշխարհում 6. What percentage of families has three kids? (family)Ինչքան տոկոս ունի ընտանիքը,որ ունենան երեք երեխա 7. What are the best parties you have ever been to? (party)ինչ լավ կուսակցության դուք երբև է եղել եք? 8. How many kisses should we write in a formal letter? (kiss) Ինչքա շատ է պետք համբուրել, որ մենք գրենք պաշտոնական նամակ։

9. What is the best way to keep flies out of the house? (fly)Ինչպես լավագույն պահել ճանճեր հեռու տնից?
10. How much would it cost to buy four loaves of bread? (loaf) Որքան է բուխանկա հացի արժեքը։
11. How many churches are there in your town? (church)Ինչքան շատ եկեղեցի կան նման ձեր քաղաքում?
12. What do most men think about all day? (man)Ինչի մասին են տղամարդիկ մտածում ամբողջ օրը։
13. How many wives did King Henry VIII have? (wife)Որքան կանայք ունեին Հենրի VIII թագավորը։
14. Should circuses be allowed to use animals? (circus)Պետք է թույլատրել կրկեսները օգտագործել կենդանիներին:
15. How many mangoes do you eat? (mango) Ինչքան մանգո ես դու ուտում։
16. How many feet does a millipede have? (foot) Ինչքան ոտք ունի բազմոտանին։
17. At what age do babies usually start to walk? (baby)Որ տարիքում են երեխաները սովորում քայլել։
18. How many stomachs do sheep have? (sheep)Ինչքան ստամոքս ունի ոչխարը։
19. How much do cherries cost per kilogram? (cherry) Ինչքան շատ է բալը
20. Are you good at quizzes? (quiz)Դուք լավ տեղյակ եք վիկտորինաների մասին:

3.

Complete the sentences with the nouns in brackets. Use the plural.
1. How many mice does your cat catch? (mouse) Ինչքան մկներ կբռնի քո կատուն։
2. They usually keep their winter clothes in boxes. (box)Նրանք սովորաբար պահել են իրենց ձմեռային հագուստները թուփի մեջ։
3. We saw some  on our way to the beach. (deer)Մենք տեսանք, որոշ ճանապարհի վրա լողափ.
4. She bought two scarves in our online shop. (scarf) Նա գնեց օնլաին-խանութից երկու հատ շարֆեր
5. Our uncle often tells us funny stories. (story) Մեր հորեղբայրը մեզ մեկ-մեկ զվարճալի հեքիատներ է պատմում
6. We often have fish for dinner on Fridays. (fish) Մենք հաճախ ձուկ ենք ունենում ճաշին ուրբատին։

7. My sister likes ice cream with blueberries. (blueberry) Իմ քույրիկը սիրում է պաղպաղակ չեռնիկայով:
8. Our dog has never had any . (louse)Մեր շունը կյանքում ականջ չի ունեցել։
9. The girls bought three dresses in the mall. (dress)Աղջիկները գնում են զգեստներ մոլում։
10. How many people work in your office? (person) Ինչքան մարդիկ են աշխատում քո գրասենյակում
11. The farmer has a lot of sheep and oxen. (sheep / ox) Ֆերմերը ունի շատ ոչխարներ և ցլեր։
12. You should always keep your feet warm in winter. (foot)


13. Does a cat really have seven lives? (life) Իսկական կատուն ունի ինը կյանք։

English

1.

Fill in the regular and irregular plural forms of the nouns.

photophotosglass
penpenscarcars
thiefbabybabies
kissladyladies
knifetoothteeth
lifecalf
keykeysox
potatotoytoys
cowcowshouse
trolleytoetoes
starstarsappleapples
bookbookswomanwomen
deskdeskstoffee
boyboysfishfish
childchildrenpartyparties
footmanmen
strawberrystrawberriesmonkeymonkeys
wolfwolvesbrushbrushes
phonephonesbearbears
familydaydays

2.

Complete the sentences with the nouns in brackets. Use the plural.
1. Which Mediterranean beaches are the cleanest? (beach)
2. Do you like tomatoes? (tomato)
3. How much do children’s shoes cost? (shoe)
4. How many lives does a cat have? (life)
5. Which three cities are the largest in the world? (city)
6. What percentage of families has three kids? (family)
7. What are the best parties you have ever been to? (party)
8. How many kisses should we write in a formal letter? (kiss)
9. What is the best way to keep flies out of the house? (fly)
10. How much would it cost to buy four loaves of bread? (loaf)
11. How many churches are there in your town? (church)
12. What do most men think about all day? (man)
13. How many wives did King Henry VIII have? (wife)
14. Should circuses be allowed to use animals? (circus)
15. How many mangoes do you eat? (mango)
16. How many feet does a millipede have? (foot)
17. At what age do babies usually start to walk? (baby)
18. How many stomachs do sheep have? (sheep)
19. How much do cherries cost per kilogram? (cherry)
20. Are you good at quizzes? (quiz)

3.

Complete the sentences with the nouns in brackets. Use the plural.
1. How many mice does your cat catch? (mouse)
2. They usually keep their winter clothes in boxes. (box)
3. We saw some  on our way to the beach. (deer)
4. She bought two scarves in our online shop. (scarf)
5. Our uncle often tells us funny stories. (story)
6. We often have fish for dinner on Fridays. (fish)
7. My sister likes ice cream with blueberries. (blueberry)
8. Our dog has never had any . (louse)
9. The girls bought three dresses in the mall. (dress)
10. How many people work in your office? (person)
11. The farmer has a lot of sheep and oxen. (sheep / ox)
12. You should always keep your feet warm in winter. (foot)
13. Does a cat really have seven lives? (life)

Մի օր Սարդուրի-ա օրոք

Իմ մեկ օրը Սարդուրի-ա օրոք

 Մի օր իմ գլխում ծնվեց մի հատ միտք, որ սարգեմ ժամանակի մեքենա, որ կարողանամ գնալ տարիներ հետ, որ իմանամ ինչ է եղել այդ դարերում։Սարգելուց հետո ես միացրեցի այդ մեքենան և ես գնացի մ․տ․ա VIII թթ և իմ տեսքը փոխվեց ես 3-անգամ մեծ էի և շատ ուժեղ թիկնապահը։ Մենք կռվում էին Ասորեստանի դեմ։Դեռ Վանի թագվորությունը կար։ և մենք խաղթեցինք։ և Վանը շատ ուրախ էր և մեր մոտ ավելացավ շատ տարացք։

Իմ շամը միչև մյուս օրը, բայց մնացել էր միքիչ 2-ժամ, որ ժամը անցնի ես հետ եմ գալու իմ տուն։Ես հասցրեցի շատ բաներ անել և իմ մոտ մնաց 50-րոպե ,այդ ժամանակ ես շատ տխրեցի, որովհետև ինձ շատ դուր եկավ VIII դարում, ինձ դուր եկավ իրանց հին զենքերը և այլն։ 47-րոպե անցավ իմ մոտ մանեց 3-րոպե։Ես պետք էի գնայիհայտնվելու տեղը, որ կարողանամ տուն գնալ, ես հասա այդ մնաց 3 վարկյան 3,2,1 ես հայտնվեցի իմ տանը։ Ես պատմեցի իմ հարազատներին և իրանաք շատ էին ուզում գալ իմ հետ, ես ասացի, որ 1-տարի հետո կլինի գնալ այդ տեղ, որովհետև այդ մեքենան մարդկոցով է հավաքում ու շատ երկար, ու շատ մեծ է մեքենան ուրեմն պետք սպասել 365 կամ 364 օր։

Պ․41 ինքնուրաույն աշխատանք

1. Գրի՛ր մի քանի ամբողջ թվեր:
-10+ +10=-20

+20 – -10=-10
2. Առանձնացրո՛ւ այն թվերը, որոնք փոքր են զրոյից՝

-2,+2, -3, 0, 14, -1, |-1|, +1, -15:
(-1)-1,-2,-3,-15.
3. Զրոն ամբողջ թի՞վ է:
Այո
4. Համեմատման նշաններից ո՞րը պետք է դնել աստղանիշի 

փոխարեն, որպեսզի ստացվի ճիշտ արտահայտություն.

ա) ( –4 ) · ( +5 ) >0,
դ) ( –2 ) · ( –3 ) ·  < 5,

բ) ( +9 ) · ( +1 ) > 91
գ) ( 9 ) · ( –7 ) > 63

5) Հաշվե՛ք.

ա)  | –11 + 4 |=-44
դ) | 8 – 4 + 2 | · | -7 |,

բ)  | –2 + 1 |=-3
գ) | 9 – 5 – 14 | 


6) Թվի 15 %-ը հավասար է 12-ի: Գտե՛ք այդ թվի 5 %-ը:
15:5=3

3%

7)Հաշվիր
ա) (–1) · (+7), =-7

բ) (+15) · (–60)=-900
գ)-310:(-31)=+10
դ)65 · (+65)=-4225

8)Կատարիր գործողությունը
ա) 6 – 17, =-11

բ) –30 +44,=+14

գ) 12 – 9, =+3

դ) -18 –(- 23)=-15
ե)(+15)+(+15)-(-30)=+0

զ)12-(+14)=-26

9) Տրված են –8 և +5 թվերը։ Գրե՛ք այդ թվերի հակադիր թվերը:

-8=+8

+5=-5

10) Ճի՞շտ է, որ եթե մի ամբողջ թիվը փոքր է մյուսից, ապա նրա բացարձակ արժեքը նույնպես փոքր կլինի մյուսի բացարձակ արժեքից։ Օրինակով հիմնավորիր:

Ամբողջ թիվը փոքր է մյուսից։

Շփման ուժ

Շփման ուժ է առաջանում, երբ հպվող մարմինները տեղաշարժվում են միմյանց նկատմամբ: Շփման ուժի առաջացման գլխավոր պատճառը մարմինների մակերևույթների խորդուբորդությունն է:
Բնության մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում շփումն ունի մեծ նշանակություն: Այն կարող է լինել օգտակար և վնասակար:

1. Շփման ի՞նչ տեսակներ գիտեք:

Սահքի շփման ուժ

Ճոճման շփման ուժ

Դադարի շփման ուժ

Գլորման շփման ուժ
2. Ի՞նչ դեր է կատարում շփումը բնության մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում:

թյան մեջ, տեխնիկայում և կենցաղում շփումն ունի մեծ նշանակություն: Այն կարող է լինել օգտակար և վնասակար:


3. Բնագիտական մի փորձ կատարիր:

Եթե ես կախարդական փայտիկ ունենայի

Եթե ես կախարդական փայտիկ ունենայի, ես կկարողանայի իմ ուզածները կատարել՝ մի օր դպրոց չգնալ և այլն։ Եթե մի բանի մասին երազեի ու ուզենայի գնել, այդ փայտիկը կկարողանար իմ երազանքը կատարել։ Նաև ուրիշի երազանքը կկատարեր․ և՛ ինքը ուրախ կլիներ, և՛ մենք։